Waarom zou je leren, als je toch bijna alles weer vergeet? De gemiddelde mens is na 2 dagen namelijk 70% van het geleerde weer vergeten! Wat moet je doen als je iets wél per se wilt onthouden, voor bijvoorbeeld een proefwerk of je eindexamen? Wat moet je doen om je onthoud-skills tot het maximum op te rekken? In deze blog kijken we naar de theorie achter onthouden & vergeten en geven wij Studiebende-tips om zo goed mogelijk te presteren!
Gelukkig is ons brein in staat veel te onthouden; oneindig veel zelfs. Er is immers nog nooit één persoon ter wereld geweest wiens brein de maximale capaciteit had bereikt en oprecht kon zeggen “mijn hoofd zit vol”. Bedenk terwijl je dit leest zelf maar eens wat je in leven allemaal al hebt onthouden… schrikbarend veel hè? En tot je eigen verbazing (of misschien wel frustratie) zitten daar zo nu en dan ook zeer ‘nutteloze’ zaken tussen. Zo ken ik bijvoorbeeld de eerste coupletten van alle nummers uit de Top2000 uit mijn hoofd: eigenlijk vrij zinloos, tenzij je bijvoorbeeld leadzanger van een coverband bent!
Waarom onthouden we het één en vergeten we het ander? Hoe werkt dit precies en hoe kunnen we vergeten voorkomen?
Ons brein wordt continu gebombardeerd met nieuwe prikkels en informatie. Deze info landt eerst in ons kortetermijngeheugen, waarna een filter besluit of het de moeite waard is deze info door te schuiven naar het (middel)langetermijngeheugen of de beslissing neemt deze nieuwe info simpelweg te vergeten. In de meeste gevallen kiest ons brein-filter voor dat laatste, de eenvoudige optie: in de prullenbak ermee! Dit fenomeen staat bekend als de forgetting curve (oftewel: vergeetcurve) – een term geïntroduceerd door de Duitse wetenschapper Ebbinghaus, die veel onderzoek deed naar onthouden en vergeten.
Gelukkig zijn er manieren om deze vergeetcurve te slim af te zijn en ons brein te trainen informatie juist wél op te slaan in ons (oneindig grote) langetermijngeheugen. Zoals in de grafiek te zien is, vindt de grootse wegvloeiing van informatie plaats meteen ná het leren van nieuwe informatie. Volgens Ebbinghaus is het van cruciaal belang de nieuw geleerde kennis direct in de praktijk te brengen en te herhalen. Dit triggert het brein de informatie op te slaan in het langetermijngeheugen en niet meer te vergeten! Hoe kun je deze theorie nu praktisch toepassen tijdens het leren? Hier volgen onze tips en tricks:
1. Herhalen & Gespreid leren
Herhaling is de sleutel tot onthouden en daarmee één van de beste manieren om de vergeetcurve te overwinnen. Door regelmatig terug te keren naar de nieuw geleerde inhoud, zullen de hersenen deze markeren als belangrijk, waardoor de kans toeneemt dat het wordt opgeslagen in het langetermijngeheugen. Hierbij zijn vier herhalingen ideaal, zoals terug te zien is in de grafiek: het vergeetpercentage wordt zo teruggebracht naar slechts 10%! Extra effectief is om telkens te kiezen voor een ándere manier van herhalen; bijvoorbeeld eerst lezen van de stof, dan toepassingsvragen erover maken, vervolgens een mindmap ontwerpen en ten slotte door het samen te bespreken met iemand.
Belangrijk is dat je deze herhalingen gespreid aanbiedt aan je brein, idealiter om de 2 dagen. Gespreid leren in blokken kent zeer grote voordelen ten opzichte van uren achterelkaar leren; dit laatste is door Ebbinghaus ook bewezen. Hij kwam hierdoor met het concept space learning waarbij je de geleerde stof in blokken leert en frequent in zijn geheel recapituleert.
2. Maak de stof toegankelijk en interactief
Zorg ervoor dat je meerdere momenten op een dag en op verschillende plekken toegang hebt tot de stof. Je kunt dit makkelijker maken door de stof bijvoorbeeld middels een mindmap met je mee te nemen, of als audio op te nemen op je telefoon. Hoe meer je de stof “met je meedraagt” hoe meer je brein geneigd zal zijn deze te onthouden. Het interactief aanbieden van de stof aan je brein zorgt er tevens voor dat het blijft kleven; dus daag jezelf uit de stof zo interactief mogelijk te maken. Voor sommigen helpt het de stof aan te vliegen als een “game” of “quiz”: blijf je geheugen uitdagen!
3. Zorg voor een gestructureerde leeromgeving
Het is bewezen dat mensen die regelmatig een (verplicht) leermoment hebben, de stof beter onthouden. Dit werkt nog beter als de leermomenten worden aangeboden en begeleid, versus het leren in je eentje. Daarnaast biedt een leeromgeving een sociaal saamhorigheidsgevoel, waardoor een extra stimulans ontstaat om te leren; immers iedereen in de omgeving is bezig met leren en ontwikkelen.
4. Maak de stof relevant
Wanneer de stof die geleerd wordt relevant wordt gemaakt, zal dit het leren enorm vergemakkelijken. Een uitdaging voor leerlingen is dus om de stof toe te passen op hun dagelijks leven (of toekomst). Voor veel jongeren in de puberteit zal hier een grote uitdaging liggen; immers, is alle stof die wordt aangeboden op de middelbare school relevant? Zij zullen beargumenteren van niet. Ga in dat geval samen op zoek naar relevantie. Uiteindelijk willen ze allemaal met een diploma op het podium staan en kan dat alleen al relevantie opleveren in ruime context. Het leerwerk dat voor ligt is immers relevant op de weg naar het diploma.
Oh, en niet “vergeten”… maak plezier!
